کشور کنیا یکی از بزرگترین و پیشرفته ترین اقتصاد های شرق و مرکز آفریقا است. با چشم انداز رشد اقتصادی قوی که موتور متحرک آن طبقه متوسط نوظهور شهری کنیا است و اشتهای فزاینده این گروه برای کالاها و خدمات با ارزش، سرمایه گذاری در کنیا توجه بسیاری از تجار و سرمایه گذاران را به خود جلب کرده است. اقتصاد مسلط در جامعه آفریقای شرقی، بیش از 50 درصد از تولید ناخالص داخلی این منطقه را تشکیل می دهد. این موضوع بستر مناسبی را برای فعالیت شرکت های دارای امتیاز مناسب، با استراتژی بهره برداری از پتانسیل رو به رشد بازارهای نوظهور در آفریقای شرقی و مرکزی، ایجاد کرده است.
عضویت کنیا در بلوک های اقتصادی منطقه ای همراه با موقعیت جغرافیایی استراتژیک، این کشور را به دروازه ای رو به بازار بزرگ جامعه آفریقای شرقی « EAC » با جمعیتی بیش از 135 میلیون نفر، تبدیل کرده است. علاوه بر این، کشور کنیا بازار مشترکی برای شرق و جنوب آفریقا « COMESA » با جمعیتی معادل 450 میلیون نفر، نیز می باشد. کنیا از جمله کشورهای ذینفع در ارتباط با قانون رشد آفریقا « AGOA » است. بر اساس این قانون کشور کنیا امکان دسترسی بدون سهمیه و بدون عوارض گمرکی به بازار ایالات متحده را برای بیش از 6000 کالای تولید شده در کنیا و آفریقای جدید کارائیب، دارد. علاوه بر این، کنیا بر اساس موافقتنامه مشارکت اقتصادی، از امکان دسترسی بدون عوارض گمرکی به اتحادیه اروپا نیز برخوردار است.
عمده ترین محصولاتی که بازار کشور کنیا مایل به واردات آن می باشد عبارتند از: ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل، فرآورده های نفتی، وسایل نقلیه موتوری، آهن و فولاد، رزین و پلاستیک. شرکای اصلی واردات کشور کنیا در این زمینه نیز کشورهای هند، چین، امارات متحده عربی، آفریقای جنوبی، عربستان سعودی، ایالات متحده و ژاپن هستند. عمده صادرات این کشور مربوط به محصولات کشاورزی است که شامل: چای، قهوه، گل و سبزیجات می باشد. به طوری که صادرات محصولات باغبانی این کشور در سال 2021 بیش از 165 میلیارد شیلینگ کنیا، چیزی معادل 1.4 میلیارد دلار آمریکا بوده است.
شرایط اقتصادی کشور کنیا
به طور کلی اقتصاد کشور کنیا اقتصادی مبتنی بر بازار است. بازار مذکور شامل چند شرکت دولتی و یک بازار در حال ظهور است که کنیا را تبدیل به یک کشور متوسط صنعتی کرده است. به طوری که این کشور از نظر اقتصادی نسبت به همتایان خود در آفریقای شرقی در سطح بالاتری قرار گرفته است. کنیا کشوری با درآمد متوسط است و قصد دارد تا سال 2030 به یک قدرت تازه صنعتی تبدیل شود. صنایع عمده در کنیا عبارتند از: استخراج معدن، کشاورزی، ماهیگیری، جنگلداری، تولید انرژی، توریسم و خدمات مالی. کنیا از سال 2020، پس از کشورهای نیجریه و آفریقای جنوبی، رتبه سومین اقتصاد بزرگ در جنوب صحرای آفریقا را به خود اختصاص داده است.
اقتصاد کشور کنیا پس از یک انقباض 0.3 درصدی در سال 2020، در سال 2021 میلادی شاهد رشد 6.7 درصدی بود. این رشد ناشی از توسعه بخش خدمات در حوزه عرضه و مصرف خصوصی بوده است که از سیاست های حمایتی دولت بهره مند است. نرخ ارز نیز در این کشور در سال 2021 نسبت به سال قبل 3.7 درصد کاهش یافت. به این ترتیب بخش بانکداری یکی از بسترهای سودآور اقتصادی در این کشور است.
حضور سرمایه گذاران بین المللی در شرق آفریقا
کشورهای آفریقای شرقی به طور فزاینده ای برای سرمایه گذاران بین المللی و شرکت های بزرگ مصرف کننده جذاب هستند. بر اساس پتانسیل های اقتصادی موجود در این کشورها از جمله جمعیت جوان، نیروی کار ارزان و… شرکت های بزرگ چند ملیتی به شرق آفریقا جذب شده و اقدام به سرمایه گذاری در کنیا و سایر کشورهای این منطقه نموده اند. از جمله این کشورها می توان به ایالات متحده آمریکا و فرانسه اشاره نمود که دارای بیشترین تعداد پروژه های FDI (سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی) در این کشور هستند. علاوه بر این در سال 2021، چین بیش از 70 میلیارد دلار در آفریقا سرمایه گذاری کرده است که این کشور را به یکی از بزرگترین سرمایه گذاران در شرق آفریقا تبدیل کرده است.
آشنایی با بازار و فرهنگ کنیا
معمولا افراد به دلیل حسن همجواری نسبت به فرهنگ، زبان و قوانین کشورهای همسایه خود و نیز منطقه ای که در آن زندگی می کنند اطلاعات مطلوبی دارند. به عنوان مثال مردم ایران نسبت به فرهنگ، زبان و قوانین موجود در کشورهای همسایه خود و نیز کشورهای منطقه خاورمیانه اطلاعات نسبتا خوبی دارند. این موضوع درک تجار ایرانی را از نیازهای بازار این کشورها، واقعی و مطابق با خواسته های روز آنها می نماید. اما زمانی که بحث از قاره ای دیگر به میان می آید موضوع تجارت کمی جدی تر و ریسک پذیرتر می شود. زیرا با افزایش فاصله مکانی تفاوت فرهنگی، قوانین رایج در کشور مقصد و… نیز به همین ترتیب افزیش می یابد. بنابراین توصیه می شود که تجار ایرانی برای آگاهی از قوانین گمرک، شرایط انتقال وجوه مالی، نحوه مذاکره با طرف کنایی و… از شرکت های مشاور در این زمینه کمک بگیرند.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در کنیا
سرمایه گذاری در هر کشوری مزایا و معایب خاص خود را دارد و کشور کنیا نیز از این معقوله مثتثنی نیست.در این بخش به صورت خلاصه مزایا و معایب سرمایه گذاری در کنیا رو مطرح می کنیم:
مزایا سرمایه گذاری در کنیا :
- فرصت های مناسب تجاری به دلیل نیاز بازار
- دسترسی همزمان به بازار شرق افریقا
- حمل و نقل دریایی مستقیم به بندر مومباسا
- مسلط مردم این کشور به زبان انگلیسی
- فاصله زمانی کم با ایران
- کشور صنعتی و در حال توسعه
- زیرساخت مناسب سیستم بانکی و بیمه
- رابطه خوب سیاسی دولت های ایران و کنیا
- ثبات اقتصادی
معایب سرمایه گذاری در کنیا:
- عدم شناخت از فرهنگ بازار آفریقا
- عدم دسترسی به اطلاعات درست در فضای انلاین
- عدم اشنایی با قوانین گمرکی و مالیاتی
- تفاوت فرهنگی دو قاره
- عدم وجود ارتباط بانکی ایران و کنیا
- هزینه های بالا لجستیک و زنجیره تامین
مطالعه بازار و آگاهی از فرصت های سرمایه گذاری در کنیا
افراد برای سرمایه گذاری و ورود به بازار و کشور جدید نیاز به شناخت نسبی از بازار دارند. سرمایه گذار باید با اطلاعات دقیق وارد بازار شود و فرصت های پیش رو را بررسی کند. هر چه شفافیت در جزئیات سرمایه گذاری بیشتر باشد، سرمایه گذار با آرامش بیشتری وارد بازار می شود. به همین دلیل اولین اقدام یک سرمایه گذار باید مطالعه بازار هدف و بررسی آن باشد و در صورت ارزیابی و شناخت فرصت ها و تهدیدها اقدام به سرمایه گذاری کند.
iHiT با استقرار در نایروبی و تیم متخصص این مرکز، خدمات مطالعه بازار را به تمامی شرکت ها و تجار ایرانی ارائه می دهد. مطالعه بازار گام نخست جهت ورود به بازار یک کشور است و کلید موفقیت یک محصول یا خدمات در بازار کنیا است.
